Soms is kiezen voor een geplande keizersnede een fijne optie voor een zwangere vrouw in bepaalde situaties. Redenen voor een geplande keizersnede zijn o.a.: een eerdere keizersnede gehad bij een vorige bevalling, een stuitligging bij deze zwangerschap, een totaalruptuur bij vorige bevalling en in uitzonderlijke gevallen vanwege een traumatisch verloop de vorige keer. Als er gekozen wordt voor een geplande keizersnede kan je, in het Diakonessenhuis Utrecht, ook kiezen voor een moeder geassisteerde keizersnede. Onder leiding van gynaecoloog Koen Deurloo mocht ik er al een aantal fotograferen. Ik neem jullie mee in het verloop van deze bijzondere manier van bevallen.
Een moeder geassisteerde keizersnede is een geplande keizersnede waarbij de moeder zelf haar kindje uit haar buik mag halen en op haar borst mag leggen. Ze is deel van het operatie team. Hierdoor verloopt zowel de operatie als de voorbereiding anders als bij de gebruikelijke geplande keizersnede, waarbij de gynaecoloog het kindje uit de buik begeleidt. De procedure kost meer tijd en er is dan ook meer voorbereiding voor nodig.
Op de afgesproken dag van de keizersnede begint het avontuur op de afdeling waar de ouders een eigen kamer krijgen. Hier komen ze na de geboorte ook weer terug.
Op de kamer wordt er bloed bij de moeder afgenomen zodat voor de operatie haar ijzergehalte en bloedgroep bekend zijn. De bloeddruk, pols en temperatuur worden gemeten en de moeder krijgt twee bandjes om haar enkels, die normaal om haar polsen gaan. Zo blijven de handen en armen vrij om straks de handschoenen aan te trekken. Ook krijgt ze nu een blaaskatheter (slangetje in haar blaas), omdat de blaas leeg moet zijn om de operatie goed uit te voeren. Deze wordt nu al gegeven om kostbare tijd te besparen, zodat de baby na de ruggenprik snel geboren kan worden. Als laatst mag ze alvast 2 paracetamol innemen.
Als dat gedaan is en de ok geeft groen licht om te komen dan wordt de moeder naar de verkoever (uitslaapkamer) gereden. Daar krijgt ze een infuus in haar bovenarm of soms in haar been, zodat ook hierdoor de armen en handen goed vrij blijven. Ook worden er plakkers op haar rug geplakt om haar hartslag in de gaten te houden. Moeder heeft ondertussen ook een haarnetje om gekregen en de partner een beschermend pak over zijn kleding plus een haarnetje over zijn of haar hoofd en een mondkapje voor.
Als het ok team er klaar voor is wordt de moeder met bed en al naar de operatiekamer gereden. Ze mag daar plaats nemen op de tafel en er wordt kennis gemaakt met het ok team. De operatie wordt doorgesproken, wat gaan we doen vandaag? Jouw kindje geboren laten worden door middel van een moeder geassisteerde keizersnede, yes! Het is zover!
Als dit gedaan is wordt de ruggenprik gezet. Deze zorgt ervoor dat de moeder geen pijn voelt. De moeder zit voorovergebogen op de tafel. Ze heeft hier onder de hand van haar partner vast. De anesthesioloog is achter haar aan het werk.
De ruggenprik zit. Wat nu heel belangrijk is, en ook anders dan bij een gentle keizersnede, is dat de moeder haar handen nu mag desinfecteren. Hierna is het heel belangrijk niets meer aan te raken, de handen zijn immers nu bacterie vrij. De moeder wordt geholpen om te gaan liggen en daarna wordt haar buik gepoetst met jodium.
De moeder ligt dan even bloot op haar rug met haar armen omhoog en krijgt een operatie jas aan. Dit is een secuur werkje en iedereen werkt samen. Na het jasje worden de handschoenen aangedaan en mag de moeder haar armen gekruist op haar borst laten rusten.
Vervolgens wordt het doek opgehangen en nu kan de moeder even niet meekijken met de operatie, maar jij wel door deze blog, hoe tof! Zodra de ruggenprik werkt start de operatie aan de andere kan van het doek. Om bij het kindje te komen moeten er verschillende lagen worden geopend.
Laag 1 is de huid, er wordt een horizontale snede gemaakt van 10-15 cm vlak boven het schaambeen, ongeveer rond de haargrens. Na de snede in de huid wordt het laagje vet en een laag verstevigend bindweefsel onder de huid doorgesneden. (2)
1
2
De buikspieren worden opzij geschoven, deze blijven intact door het schuiven. Hierna wordt de buikholte geopend (3). De blaas wordt van de baarmoeder los gemaakt en naar beneden geschoven. Op foto 4 zie je de baarmoeder met daarin het kindje.
3
4
Er wordt een opening gemaakt in de baarmoeder en in de vliezen, het vruchtwater loopt nu de baarmoeder uit en wordt opgezogen. De gynaecoloog legt het hoofdje klaar voor de uitgang zonder dat hij het hoofdje zelf aanraakt. (7).
5
6
7
8
Nu mag het doek, dat voor het gezicht van de moeder hangt, weg zodat de ouders mee kunnen kijken met de geboorte. Door de zwangere buik van de moeder kijkt zij niet in haar eigen wond. De handen van de moeder worden naar het hoofdje van haar kindje gebracht (8). Het moment van de geboorte is nu echt dichtbij. De gynaecoloog geeft druk boven aan de buik (8) net zoals weeën zouden doen bij een vaginale bevalling. Het hoofdje wordt rustig geboren in de handen van de moeder.
Nadat het hoofd en de schouders geboren zijn kan de moeder haar handen onder de oksels van het kindje haken en voorzichtig haar kindje omhoog tillen richting haar borst en het daar neerleggen dichtbij haar gezicht. Dit komt enorm dicht bij de ervaring van een vaginale bevalling, en voor het kindje is het ook fijn om als eerst door zijn of haar moeder aangeraakt te worden en gelijk op de borst te mogen liggen met die oh zo bekende hartslag.
De gynaecoloog houdt goed in de gaten of de navelstreng is uitgeklopt. Als hij is uitgeklopt wordt hij doorgeknipt. Sinds kort kan dit ook door moeder zelf gedaan worden!
Op onderstaande foto knipt de moeder dus zelf de navelstreng door!
Er wordt een nieuw steriel doek opgehangen tussen het hoofd van de moeder en het operatie gedeelte. Het kindje ligt nog steeds lekker bij moeder op haar borst.
Omdat het op de operatiekamer koud is en het kindje nat is, is het heel belangrijk dat hij/zij goed wordt afgedroogd. Om dit nauwkeurig te kunnen doen wordt het kindje op de warmte tafel gelegd waar het direct ook wordt nagekeken door de kinderarts. Ondertussen wordt het ok jasje uitgedaan bij moeder zodat ze hierna direct huid op huid met haar kindje kan liggen. Hierbij is er een warmte tunnel met warme luchtstroom aanwezig om het kindje nog extra warm te houden.
De placenta wordt door de gynaecoloog uit de buik gehaald en er wordt gekeken of deze compleet is en er geen restjes in de baarmoeder zijn achtergebleven.
De andere ouder mag vaak symbolisch nog een stukje van de iets langer gehouden navelstreng afknippen. Dan is het tijd om de baarmoeder dicht te maken.
Terwijl de buik gesloten wordt genieten de ouders van hun kindje. Het gezin blijft dus te alle tijden compleet.
Na de baarmoeder worden ook de andere lagen en de huid weer netjes gesloten.
De moeder krijgt hier niets van mee, die is lekker aan het knuffelen met haar kindje. Hoe fijn!?
Als alles achter de rug is wordt de moeder van de operatietafel terug op een bed geschoven door middel van een rol plank.
Eenmaal terug op de verkoever (uitslaapkamer) krijgt ze een pompje met pijnstilling die ze zelf kan bedienen. Dit wordt gegeven omdat de ruggenprik langzaam aan zal gaan uitwerken.
Soms wordt de eerste borstvoeding (als dat gewenst is) al gegeven op de operatiekamer, maar op de verkoever is hier zeker ook tijd en ruimte voor. Na de keizersnede worden de bloeddruk, temperatuur, hartslag, het bloedverlies en de hoeveelheid urine regelmatig gecontroleerd door de verpleegkundige. Als alles goed gaat mag de moeder met kindje op haar borst samen met haar partner weer richting de afdeling terug naar haar kamer.
Op de kamer wordt het kindje gewogen, mag het nog even bloot bij 1 van de ouders liggen of desgewenst worden aangekleed. En dan begint het bijkomen en genieten van elkaar.
Tekst: Jessica Innemee
Redacteur: Lois Witmond
In samenwerking met Gynaecoloog door Koen Deurloo.